Terapia zajęciowa jest obok turnusu rehabilitacyjnego jedną z podstawowych form aktywności zalecaną osobom z dysfunkcją sfery psychicznej i fizycznej.
Terapia zajęciowa jest pojęciem bardzo szerokim i może być formą metodycznego oddziaływania na chorego jak również formą rozrywki, spędzania czasu wolnego w sposób terapeutyczny.
Zajęcia dobierane są w taki sposób, aby ich wykonywanie usprawniało uszkodzoną czynność organizmu lub pozytywnie oddziaływało na stan psychiczny.
Formy terapii zajęciowej:
- Arteterapia- terapia wykorzystująca szeroko pojętą sztukę, kulturę.
- Biblioterapia- terapia wykorzystująca książki-szczególnie terapeutyczne o różnej treści.
- Choreoterapia- terapia wykorzystująca taniec i ruch. Stosowane techniki to: taniec, ćwiczenia muzyczno-ruchowe, improwizacje muzyczno-ruchowe.
- Muzykoterapia- terapia wykorzystująca muzykę-słuchanie, tworzenie, śpiewanie, granie.
- Hortiterapia- terapia wykorzystująca kontakt z ogrodem, przyrodą, pięknym otoczeniem.
- Chromoterapia- terapia wykorzystująca kolory (np. w Sali Doświadczania Świata).
- Zajęcia relaksacyjne- forma psychoterapii, której celem jest odprężenie, rozładowanie stanu napięcia psychofizycznego i mięśniowego.
Formy organizacji terapii zajęciowej:
- indywidualna - pacjent wykonuje zadania specjalnie dla niego przeznaczone (dobrane tak, aby korygowały jego zaburzone sfery w sposób indywidualny).
- grupowa- polegająca na wykonywaniu różnych bądź tych samych zadań przez kilka osób, grupy mogą być tworzone celowo lub powstawać samorzutnie.
Cele terapii zajęciowej:
- Zmniejszenie napięcia w stanach depresyjnych i lękowych.
- Poprawa stanu fizycznego.
- Neutralizowanie nudy i bezczynności.
- Stworzenie u chorego poczucia własnej wartości oraz rozszerzenia kręgu zainteresowań.
- Wzbogacenie życia emocjonalnego.
- Doskonalenie pamięci wzrokowej oraz koordynacji wzrokowo – ruchowej.
- Rozwijanie sprawności manualnych (terapia ręki). Kształcenie zdolności ruchów precyzyjnych i dokładnych.
- Kształtowanie umiejętności nadawania i odbioru informacji drogą werbalną.
- Ćwiczenia percepcji słuchowej.
- Ćwiczenia rozwijające mowę i wzbogacające słownik.
- Kształtowanie umiejętności liczenia.
- Poprawa komunikacji interpersonalnej.
- Wypracowanie nawyków poprawnego pisania i czytania ze zrozumieniem.
- Niwelowanie napięć emocjonalnych.
- Usprawnianie funkcji percepcyjno-motorycznych na materiale ortograficznym.
- Praca nad wzmocnieniem poczucia własnej wartości.
- Motywowanie do podejmowania zadań o różnym stopniu trudności.
Wszystkie proponowane formy terapii zajęciowej, wysiłki instruktorów terapii, skupiają się na człowieku niepełnosprawnym i jego potrzebach. Mają na celu jego usprawnienie, rozwój i polepszenie jakości życia na tyle, na ile jest to możliwe.