Hipoterapia w dosłownym tego słowa znaczeniu oznacza leczenie ruchem konia. Celem hipoterapii nie jest nauka jazdy konnej, ale oddziaływanie za pośrednictwem chodu konia na centralny system nerwowy, zmysły i stan emocjonalny pacjenta. Ruch konia wywołuje powtarzające się rytmiczne ruchy bioder i tułowia jeźdźca. Wpływają one na utrwalenie prawidłowej postawy pacjenta, co w efekcie prowadzi do kształtowania stabilnej, skorygowanej postawy, dzięki której możliwe jest wykonywanie przez niego wielu czynności funkcjonalnych.
W hipoterapii korzysta się głównie z jazdy stępem. Ruchy ciała jeźdźca siedzącego na koniu idącym stępem są bardzo zbliżone do ruchów ciała idącego człowieka. Barki, kręgosłup i miednica poruszają się tak jak podczas chodu. Ten terapeutyczny ruch ma wręcz unikalne znaczenie dla osób nie chodzących lub poruszających się według nieprawidłowego wzorca, ponieważ po raz pierwszy w życiu mają one szansę odczucia prawidłowego chodu.
Koń wyzwala emocje. Od początkowego strachu po miłość. Uczy wrażliwości i opiekuńczości, ale także stanowczości oraz umiejętności podejmowania szybkich decyzji. Ma ogromny wpływ na psychikę człowieka; motywuje do działania, uczy i daje chęci do zmagania się z przeciwnościami losu.
Wskazania do hipoterapii:
- neurologiczne dysfunkcje ruchu o zróżnicowanej etiologii,
- zaburzenia rozwoju,
- zaburzenia integracji sensorycznej,
- zaburzenia koordynacji,
- nadpobudliwość i reakcje reaktywne,
- opóźnienia w rozwoju mowy,
- dysfunkcje kości i stawów,
Przeciwwskazania do stosowania hipoterapii:
- ciężkie upośledzenia umysłowe, skrajne autyzmy, krytyczne bunty zwłaszcza z towarzyszącymi krzykami, niepokojem ruchowym, agresją i/lub autoagresją,
- brak kontroli głowy w rozwoju motorycznym,
- niezagojone rany od drobnych skaleczeń po duże odleżyny,
- utrwalony przykurcz mięsśni przywodzicieli stawów biodrowych,
- podwichnięte lub zwichnięte stawy biodrowe,
- dysplazje stawów biodrowych z częstymi incydentami zwichnięć,
- zły stan ogólny zdrowia, skrajne wyniszczenia np. w trakcie choroby nowotworowej,
- skoliozy - II,III,IV stopnia o kącie skrzywienia powyżej 20 stopni wg Cobba,
- plecy płaskie, plecy wklęsłe, szpotawość kolan,
- miastenie,
- osteoporoza dużego stopnia lub inna przyczyna łamliwości kości np. przerzuty nowotworowe do kości, wrodzona łamliwość kości,
- artrogrypoza ze znacznym, utrwalonym przykurczem w stawach biodrowych,
- bardzo częste i ciężkie napady padaczkowe, nie wyrównane mimo farmakoterapii (więcej jazd z wyzwolonym napadem niż bez),
- hemofilia i inne skazy krwotoczne,
- trwałe dużego stopnia zniekształcenia układu kostno-stawowego,
- stany po złamaniach i operacjach kończyn nie wcześniej niż 1 miesiąc po zdjęciu unieruchomienia (decyduje ortopeda),
- ostre infekcje i stany gorączkowe, w tym częste infekcje dróg moczowych,
- niestabilność szczytowo-obrotowa w Zespole Downa (decyduje ortopeda na podstawie zdjęcia rtg kręgów szyjnych C1-C2),
- odklejanie siatkówki oka i wzmożone ciśnienie śródgałkowe.
Efekty terapeutyczne hipoterapii:
- hamuje przetrwałe prymitywne odruchy postawy (ATOS, STOS), których obecność bardzo utrudnia usprawnianie,
- przywraca symetrię pracy mięśni tułowia, a także kończyn,
- koryguje postawę, wymuszając ciągłe aktywne prostowanie się wzmacnia mięśnie
- grzbietu, brzucha, obręczy biodrowej,
- poprawia kontrolę postawy,
- normalizuje napięcie mięśniowe w osi głowa-tułów i na obwodzie w kończynach dolnych i górnych,
- poprawia przepływ naczyniowy w tętnicach kończyn dolnych,
- zapobiega przykurczom mięśniowym,
- poprawia kokontrakcję w stawach,
- zapobiega ograniczeniom ruchomości w stawach biodrowych i wpływa na poprawę ich ruchomości,
- poprawia równowagę i koordynację ruchową,
- stymuluje przenoszenie masy ciała w prawidłowym wzorcu,
- stymuluje chód,
- poprawia dynamiczną kontrolę postawy podczas chodu,
- stymuluje czucie głębokiego proprioceptywne,
- kształtuje poczucie własnego ciała i orientacji przestrzennej (schemat ciała).